Świat fiszkami stoi
Słów kilka o metodzie nauki z wykorzystaniem niewielkich kartoników lub kartek, czyli fiszek. Być może pamiętasz je ze szkoły. Zwykle na jednej stronie zawierały słowo (np. kraj: Niemcy), a na drugiej odpowiedź (stolica: Berlin). Albo na jednej stronie datę (np. 15 lipca 1410 r.), a na drugiej nazwę wydarzenia (Bitwa pod Grunwaldem). Takie fiszki ułatwiały naukę do sprawdzianu – po przeczytaniu pytania mogłeś zastanowić się chwilę nad odpowiedzią, udzielić jej w myślach lub na głos, a następnie sprawdzić ją na odwrocie. Jeśli nie znałeś prawidłowej odpowiedzi, mogłeś powtarzać tę czynność aż do skutku. Zamiast napisu mógł też widnieć rysunek-symbol.
Fiszki świetnie sprawdzają się kiedy uczymy się samodzielnie lub w grupie. Wówczas mogą posłużyć jako forma quizu. Fiszki są praktycznym i skutecznym sposobem powtarzania i utrwalania materiału. Fiszkę widzimy, dotykamy, kojarzymy, segregujemy. Metoda nauki przy pomocy fiszek jest idealnym rozwiązaniem dla wzrokowców, ponadto rozwija inteligencję werbalną (zdolność formułowania wypowiedzi, szybkie dobieranie odpowiednich słów), szybko i skutecznie poszerza zasób słownictwa, stanowi efektywną powtórkę wyuczonego materiału.¹
Jak uczyć się z fiszek?
Jak uczyć się z fiszek?- Do nauki wybieraj małe porcje materiału – nie od razu Rzym zbudowano i nie od razu da się przyswoić kilkadziesiąt czy kilkaset nowych słów i zwrotów. Nie poddaj się zniechęceniu czy rutynie, warto dostosować indywidualne tempo do własnych możliwości. Lepiej umieć mniejszą partię materiału, niż większej nie umieć prawie wcale.
- Ważna jest strategia powtarzania – im częściej coś powtarzamy, tym łatwiej i na dłużej to zapamiętujemy.
- Regularnie sprawdzaj wiedzę – wyrywkowe powracanie do materiału można traktować jako formę zabawy. Spośród rozsypanych fiszek z opanowanego już materiału losować pojedyncze i upewniać się, czy znamy odpowiedź.
- Liczą się systematyczność i konsekwencja – wszystkie nasze działania, by dały oczekiwany efekt muszą być powtarzane systematycznie i konsekwentnie.²
Do nauki można stosować fiszki tradycyjne papierowe lub elektroniczne. Niektórzy uważają że samodzielne tworzenie fiszek jest najlepszym rozwiązaniem. Dlaczego? Bo samo robienie ich to skuteczny etap nauki. Gromadzisz potrzebne informacje, przenosisz je na papier (świetne dla wzrokowców) i segregujesz. To pewne, że już tylko dzięki temu etapowi wiele zapamiętasz.
Fiszek nie musisz robić rzecz jasna samodzielnie. Niektórym już sama myśl o tym, że czeka ich wycinanie, opisywanie czy kolorowanie karteczek skutecznie odbiera chęć do nauki. Co więcej – nie musisz nawet kupować gotowych fiszek, tych w wersji papierowej. Na rynku dostępne są aplikacje, które oferują naukę metodą fiszek. Głównie naukę języków obcych. Aplikacje z fiszkami mają istotny dodatkowy atut – uczą wymowy – zarówno słówek, jak i całych wyrażeń. Poza tym nauka słówek z ekranu smartfona jest wygodna, a urządzenie zazwyczaj mamy przy sobie, więc nie musimy pamiętać o wzięciu ze sobą kartoników.
Każdy może, nie każdy wie jak
Jedną z odsłon korzystania z fiszek jest metoda Leitnera. Sebastian Leitner, czyli propagator nowoczesnych metod uczenia się, powiedział kiedyś, że „nie ma złych uczniów, są tylko złe metody nauczania”. Twierdził, że każdy, nawet niespecjalnie uzdolniony człowiek, jest w stanie nauczyć się 10 języków. Swoje metody opisał w poradniku „Naucz się uczyć”.
Leitner zagłębiał swoją wiedzę na temat procesu zapamiętywania i zapominania w oparciu o badania Ebbinghausa. Miał świadomość, że mimo iż poświęcamy czas na naukę, wiele informacji po czasie ulatuje nam. Zastanawiał się co zrobić, aby trud nauki nie szedł na marne, a informacje raz nauczone były zapamiętywane na długi okres czasu. Kluczem do sukcesu według Leitnera jest system racjonalnie rozplanowanych powtórek. Jak to zrobić? Opracowany przez niego system jest niezwykle ciekawy. Żeby zacząć korzystać z jego metody potrzebne będzie Ci pudełko z 5 przegródkami. Przegródki muszą mieć różną szerokość: pierwsza przegródka – 1 cm, druga – 2 cm, trzecia – 5 cm, czwarta – 8 cm, piąta – 14 cm.
Po drugie, potrzebne Ci będą fiszki. Na jednej stronie fiszki umieść krótkie pytanie, słowo lub sformułowanie. Na drugiej stronie napisz odpowiedź na pytanie lub definicję. Można dodać jakiś obrazek, który pomoże uaktywnić wyobraźnię. Potrzebujesz około 30 fiszek pasujących do Twojego pudełka. Fiszki włóż do pierwszej przegródki i zacznij naukę. Bierzesz pierwszą fiszkę i próbujesz zapamiętać. Gdy przejdziesz całą serię, zacznij od początku. Jeżeli którąś z fiszek udało Ci się zapamiętać, odłóż ją do drugiej przegródki.
Wracając do nauki po kilku dniach sprawdzasz czy pamiętasz rzeczy, które są na fiszkach w drugiej przegródce. Jeżeli tak, wędrują one do przegródki trzeciej, jeżeli nie cofają się do pierwszej. Za każdym razem, kiedy nie pamiętasz jakiejś fiszki, niezależnie na której przegródce jesteśmy, fiszka wraca do przegródki numer jeden. To oznacza, że konieczna jest powtórka. Powtórki robisz do czasu, aż wszystkie karteczki znajdą się w przegródce piątej. To znak, że naukę tej porcji materiału możesz uznać za zakończoną. Warto pamiętać o odpowiednim rozplanowaniu powtórek zgodnie z krzywą zapominania. Pierwsza powtórka powinna odbyć się w ciągu kilku godzin/dni od nauki, następne mogą być wykonane po tygodniach/miesiącach. Powtórka w ciągu pierwszych 24 godzin po nauce jest optymalnym czasem, aby zredukować ilość zapominanych informacji. Każda powtórka sprawia, że dany materiał zostaje zapamiętany na dłużej, dlatego odstępy między powtórkami można stopniowo wydłużać po każdej sesji.³
Fiszki to doskonały wręcz sposób na naukę języka obcego. Mechanizm jest ten sam. Po jednej stronie fiszki znajduje się słówko (tyle że w języku obcym), a po drugiej stronie tłumaczenie tego słówka. Przy okazji fiszki są świetnym sposobem na zajęcie w wolnej chwili (np. gdy czekasz w kolejce do lekarza lub na przystanku).
Fiszki wymagają od Ciebie systematyczności. Im częściej coś powtarzamy, tym łatwiej i na dłużej to zapamiętujemy.
Najlepsze Fiszki możesz przygotować samodzielnie (już sam etap tworzenia ich jest nauką). Na rynku są też dostępne „gotowce” – papierowe lub w formie aplikacji.
